- 31.01.2011 00:00
YENİ TİCARET KANUNUNUN
HAYATIMIZA GETİRDİĞİ YENİLİKLER
Sayın Okurlar;
Uzun süredir TBMM gündeminde olan yeni Ticaret Kanunu12 Ocak 2011’de yasalaştı. Büyük, küçük tüm şirketlerin denetimi artık uluslararası muhasebe standartlarına göre yapılacaktır.
Şirketin içinde para mı var, çek mi var, senet mi var, ortaklarının verdiği emanet para mı var, hepsi ama hepsi görülebilecektir.
Günlük hayatımızı etkileyecek bazı kanun maddelerini şöyle sıralayabiliriz:
- ŞİRKETLER:
Kooperatifler ticaret şirketi sayılacaktır. Ticaret şirketlerine devredilebilir elektronik ortamlar, alanlar, adlar ve işaretler gibi değerler ile fikri mülkiyet hakları da sermaye olarak konulabilecektir.
Şirketler, sermaye olarak koydukları taşınmaz veya diğer bir ayni hak üzerinde tasarruf edebilmek için bunları tapu siciline tescil ettirebilecektir.
İNTERNET SİTESİ:
Her şirketin bir internet sitesi olacaktır. Bu sitede, şirket ilanları, pay sahipleri ve ortakları açısından önem taşıyan açıklamalar, finansal tablolar, raporlar, yönetim kurulu ve genel kurul toplantılarına ilişkin bilgiler yayınlanacaktır. İnternet sitesine konulması gereken bir içerik şayet konulmamışsa, hukuka aykırılığın ve yönetim kurulunun görevini yerine getirmemesinin sonuçları doğacaktır. İçerik, en az 6 ay süreyle şirketin internet sitesinde yer alacak, yoksa konulmamış sayılacaktır.
Şirketlerle ilgili belgelere internet sitesi adresi ile numarasını da yazılacaktır.
İNTERNET SİTESİ KURMAYANLARA CEZA:
Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren 3 ay içinde internet sitesini oluşturmayan şirket yöneticileri, 6 aya kadar hapis ve 300 güne kadar adli para cezasına çarptırılacaktır. Küçük ölçekli işletmelere ise internet sitesi kurmaları için 1 yıl süre verilecek.
Şirketin kuruluşu, sermayesinin artırılması ve azaltılması ile birleşme, bölünme, tür değiştirme ve menkul kıymet çıkarma gibi işlemlerle ilgili belgelerin sahte düzenlenmesi durumunda, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verilecektir.
Şirket sermayesi hakkında yanlış beyanda bulunanlar ile işletme ve aynı niteliği farklı gösterenlere 3 aydan 2 yıla kadar hapis uygulanacaktır.
Denetim elemanlarına eksik veya gerçeğe aykırı bilgi verenler de 2 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacaktır.
Görevleri nedeniyle öğrendikleri işletme sırlarını açıklayanlar içinde 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.
- HAKSIZ REKABET:
Başkalarını veya mallarını ve fiyatlarını, yanıltıcı, incitici ve kötüleyici beyanlar, karşılaştırmalı ve aşırı reklâmlar, paye, diploma veya ödül almadığı halde bunlara sahipmiş gibi hareket etmek, rekabeti bozucu satış yöntemleri, haksız rekabet sayılacak olup, iş yerine yanıltıcı şekilde sahte belge asarak haksız rekabet yaratanlar için 2 yıla kadar hapis cezası verilecektir.
Ticari işletmesi, malları, ürünleri, fiyatları, satış kampanyalarının biçimi ve iş ilişkileri hakkında, ''gerçek dışı veya yanıltıcı'' açıklamalarda bulunmak suç sayılacaktır. İşletmeler ''sezon sonu'' indirimi diye hiç bitmeyen kampanyalarla tüketiciyi yanıltamayacak, ''yüksek kalite, düşük fiyat'' sloganıyla mağazaya çekilen müşterilere, reklâmı yapılan ürünlerin yerine, ucuzluk uygulanan başka mallar verilerek tüketiciler aldatılamayacaktır.
Müşteri, malın gerçek değeri konusunda yanıltılamayacak, karar verme özgürlüğüne, hediyelerle etki edilemeyecektir. Evin kapısına gelerek veya yoldan çevirerek yapılan satışlar, saldırgan satış olarak değerlendirilecek, müşterinin karar verme özgürlüğü kısıtlanamayacaktır.
Aksine bir hüküm bulunmadıkça, ticari bir borcun faizi vadenin bitiminden, vade yoksa ihtar gününden itibaren işlemeye başlayacaktır.
- ÇEK VE SENET İŞLEMLERİ:
Kayıtsız ve şartsız ödenecek havaleyi, muhatabın unvanını, ödeme yerini, düzenlenme tarih ve yerini, düzenleyenin imzasını içeren senet çek sayılacaktır. Karşılığı bulunmayan çek düzenleyen kişi, çekin karşılıksız kalan bedelinin yüzde 10'unu ödemekle yükümlü olacak, ayrıca hamilin bu yüzden uğradığı zararı tazmin edecektir. Kimin lehine düzenlendiği gösterilmemiş bir çek, hamiline yazılı çek sayılacak, çek bedelinin ödenmesi, kısmen veya tamamen kefille güvence altına alınabilecektir. Bu teminat, muhatap hariç olmak üzere üçüncü bir kişi veya çek üzerinde esasen imzası bulunan bir kişi tarafından da verilebilecektir. Çek, düzenlendiği yerde ödenecekse 10 gün, başka bir yerde ödenecekse 1 ay içinde muhataba ibraz edilecektir. İbraz süreleri, çekin düzenlendiğinin ertesi günü başlayacak, çekten cayma, ancak ibraz süresi geçtikten sonra hüküm ifade edecektir. Çekten cayılmamışsa, muhatap, ibraz süresinin geçmesinden sonra da çeki ödeyebilecektir. Çekin tedavüle çıkarılmasından sonra, düzenleyenin ölümü, medeni haklarını kullanma ehliyetini kaybetmesi veya iflası, çekin geçerliliğini etkilemeyecektir. Çek defterini iyi saklamayan kişi, sahte veya tahrif edilmiş bir çekin ödenmesinden doğan zararın da sorumlusu olacaktır. Poliçe, bono, çek, makbuz senedi ve kambiyo senetlerine benzeyen senetler, güvenli elektronik imzayla düzenlenemeyecektir.
- PAY SAHİBİ ZORUNLULUĞU:
Yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olmalarına ilişkin zorunluluk kaldırılarak, yönetim kurullarının uzman ve profesyonel kişilerden oluşturulmasına imkân sağlanmaktadır.
- CANLI BAĞLANTILI TOPLANTI:
Şirketler, elektronik ortamda yönetim kurulu ve genel kurul toplantılarını yapabileceklerdir. Elektronik ortamı kullanmak isteyen ortaklar, pay sahipleri ve yönetim kurulu üyeleri e-posta adreslerini şirkete bildirmekle yükümlü olacaklardır.
- ŞİRKETLERİN BİRLEŞMELERİ:
Anonim, sermayesi paylara bölünmüş komandit, kolektif, komandit şirketler ve kooperatifler birbirleriyle birleşebilecektir. Eksi veya borca batık bilânçosunun varlığı bir şirketin birleşmesini engellemeyecektir.
- ŞİRKETTEN ÇIKARMA HAKKI:
Büyük çoğunluğa sorun çıkaran azınlığı veya ortağı, ayrılma akçesi ödeyerek şirketten çıkarma hakkı verilecektir. Ortak, şirket iç barışını düzenlemeye yönelik çıkarma kararına itiraz edemeyecek, ancak ayrılma akçesinin tutarı konusunda itiraz hakkı bulunacaktır.
- BİRLEŞMEDE KOLAYLIK:
Alacaklıların haklarının zarara uğraması söz konusu değilse şirketlerin birleştirilmesi kolaylaştırılacaktır.
- ŞİRKETLERİN BÖLÜNMESİ:
Çok büyüyen ve işletme konusundan uzaklaşan şirketlerin ana faaliyet konularına dönmelerine olanak sağlayan tam veya kısmi bölünmeleri mümkün olabilecektir.
- ŞİRKETLERDE TÜR DEĞİŞTİRME:
Şirketler isterlerse hukuki şeklini değiştirebileceklerdir. Tür değiştirmede ortakların şirket payları ve hakları korunacaktır. Tür değiştirme bahane edilerek, hiçbir ortak şirketten çıkarılamayacak ve hakları sınırlandırılamayacaktır.
- ŞİRKETLERİN İNCELEMEYE SUNMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ:
Şirketler, birleşmeye, bölünme ve tür değiştirmeye ilişkin işlemleri, raporları ve belgeleri ilgililerin incelemesine sunmakla yükümlü olacaklardır. Hâkim şirket, hâkimiyetini bağlı diğer küçük şirketleri kayba uğratacak şekilde kullanamayacak, bağlı şirketlerce itibarını kullanmasının uyandırdığı güvenden sorumlu olacaktır.
Ticaret şirketlerine ilişkin düzenleme yetkisi Sanayi ve Ticaret Bakanlığında olacaktır.
- TEK KİŞİLİK YÖNETİM KURULU:
Anonim şirketlerde, yönetim kurulunun en az 3 üyeden oluşacağına ilişkin mevcut hüküm kaldırılıp, AB hukukuyla uyum sağlanarak, en az 1 üyeli yönetim kuruluna olanak tanınmaktadır. Anonim şirketlerde esas sözleşmeyle atanmış veya genel kurulca seçilmiş 1 ya da daha fazla kişiden oluşan yönetim kurulu olacaktır. Tüzel kişilerde yönetim kurulu üyesi olabileceklerdir. Tüzel kişi adına, yönetim kurulu toplantılarına gerçek kişiler katılarak oy kullanabileceklerdir.
Yönetim kurulu üyelerinin 4'te 1'inin yüksek öğrenim görmüş olması şartı aranacaktır.
- DENETİM SİSTEMİ:
Anonim şirketlerin finansal tabloları uluslararası denetim standartlarıyla uyumlu Türkiye denetim standartlarına göre denetçi tarafından denetlenecektir. Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu içinde yer alan finansal bilgilerin, finansal tablolarla tutarlı olup olmadığı da denetim kapsamında olacaktır.
Türkiye Denetim Standartları Kurulu kuruluncaya kadar, Türkiye denetim standartları, TÜRMOB ile ilişkili bir kurul tarafından uluslarararası denetim standartlarıyla uyumlu olarak belirlenecektir.
- DENETLEME KURULUŞU:
Denetçi, ancak ortakları yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir sıfatını taşıyan bir bağımsız denetleme kuruluşu olacaktır. Küçük ve orta ölçekli şirketler en az 1 yeminli mali müşaviri veya serbest muhasebeci mali müşaviri denetçi seçebileceklerdir. Denetçiler, tüzel kişiliğe haiz bir üst kurum kurulup faaliyete geçinceye kadar Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca denetleneceklerdir.
Anonim şirketlerin finansal tabloları, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, kar dağıtımına ilişkin genel kurul kararı ve denetçi raporu, Ticaret Sicil Gazetesinde ilan edilerek, şirketin internet sitesine konulacaktır.
- TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI:
Her işletme sahibi ticari defter tutmak zorunda olup, defterler ile yılsonu finansal tabloları Türkiye Muhasebe Standartlarına uygun olacaktır.
Ticaret unvanı haksız şekilde bir başkası tarafından kullanıldığı takdirde, hak sahibi maddi ve manevi tazminat isteyebilecektir.
1535 maddeden oluşan yeni Türk Ticaret Kanunu 1 Temmuz 2012’de,
Türkiye Muhasebe Standartları, anonim şirketlere ilişkin denetleme ve denetçi hükümlerini düzenleyen maddeleri ise 01.01.2013’de,
Şirketlerin internet sitesi kurma zorunluluğu getiren 1524. maddesi de 01.07.2013 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir.
SEYHAN BILTIR
MALİ MÜŞAVİR
Yorum Yap