Daha önceki yazılarımdan birisinde’’ Sanal iletişim Out, Yüz Yüze İletişim İn’’ demiştim… Bugün de yüz yüze iletişimi etkili bir şekilde nasıl sağlayabiliriz, buna değineceğim…Çünkü  hepimiz her gün birçok kişi ile konuşuyoruz ve iletişim kurduğumuzu zannediyoruz ama ne yazık ki çok azımız etkili iletişim kurabilmeyi başarıyor… Anne-babalar çocukları ile iletişim kuramıyor;  ergenler  iletişim kopukluğu nedeni ile bunalıma giriyor, intihar girişimlerinde bulunuyor; evli çiftler  arasındaki iletişim problemleri büyük çatışmalara ve bunu takip eden sık boşanmalara neden oluyor; kişilerarası iletişim kopukluğu bireylerin kendini net ifade edememelerine ve içe kapanmalarına ve takip eden süreçlerde depresyona neden olabiliyor… Hasta- hekim arasında etkili iletişim kurulamaması ise tedavide güçlüklere, hastaların sık doktor değiştirmelerine; hasta hekim arasındaki güven ilişkisinin kurulamamasına neden oluyor; ve özellikle psikiyatri gibi danışanların ruhsal dünyalarını anlamaya çalışan bir meslek grubunda da hastayı anlama ve tedavinin her aşamasında terapi ve rehabilitasyonda etkin bir iletişim kurulamaması tedaviyi çok olumsuz etkiliyor… Biz psikiyatristlerin bile bugün gündeminde özellikle ağır ruhsal hastaların tedaviye katılmalarını sağlamada motivasyonel görüşme teknikleri konuşuluyor ve bizler de her defasında bu konudaki eğitimlerimizi yenileyerek, bilgilerimizi pekiştiriyor ve her defasında iletişimin temel tekniklerini günlük hayatımızda  uygulamakta dahi ne kadar eksikliklerimiz olduğunu bir kez daha fark etmiş oluyoruz…

          Etkili iletişimin birinci basamağı etkili dinleme’dir… Etkili dinleme nedir ? Karşımızdakini anlama amaçlı dinlerken nelere dikkat etmek gerekir? Ünlü birdüşünür‘’Neden iki kulağımıza karşılık bir dilimiz var? Çok dinleyelimde  az konuşalım diye’’demiş…Ne güzel demiş…

        Adım 1:( yeğenim Zeynep ile izlediğim çizgi film Ajan Osso’nun dediği gibi…) *Önce karşınızdaki ile göz kontağı kur …Tabii ki karşımızdakini rahatsız etmeyecek doğal bir şekilde gözlerine bakarak konuşmak onu hisleri ile birlikte anlamaya yardımcı olur ve karşımızdakine onu önemsediğimizi, kayda aldığımızı, onunla ilgilendiğimizi gösterir…Günlük yaşamımızda kaçımız bunu yapabiliyor?? Genelde yaşanan, kocası  televizyon izlerken onunla konuşmaya çalışan  eşi veya kendisi bilgisayar başında iken yanındakini dinlediğini savunan kişiler istedikleri kadar önemli konuları konuştuklarını sansınlar bu etkili bir iletişim olmaz…

         Adım 2: jest ve mimiklerle karşı tarafı dinlemekte olduğunu  hissettir, hafif bir tebessüm et…Konu ile ilgili yüz ifadeleri karşı tarafa ilgili olduğunuzu gösterecektir…

         Adım 3: küçük geribildirimlerde bulun…Mümkünse öncelikle onların sözcükleri ile duyduklarınızı yorum katmadan teyid ettirin…Böylece karşı tarafı yanlış anlayıp anlamadığınız ortaya çıkacak, hem de karşı tarafın  kendi söylemiş olduğu sözleri bir kez daha duymasına vesile olacaktır…Bu bir çeşit ‘’ağzından çıkanı kulağın duyuyor mu?’’ sorusuna yanıt olacaktır…Çoğu zaman sadece bunu yapmanın bile, karşınızdakinin kendi içinde bulunduğu durumun farkına varmasını sağladığını göreceksiniz…Ne yazık ki yaşanan birçok iletişim kusurunda kişilerin birbirini yanlış anlamasının sözkonusu olduğunu görüyoruz…Çünkü hepimiz karşımızdakini  dinlerken bir önyargı ile dinleriz ve duyduklarımızı karşımızdakine onaylatmazsak  söylenenleri istediğimiz gibi algılamaya,yorumlamaya ve buna yönelik de hemen tepki vermeye kalkarız bu da daha çok eleştiri ve yargılama olur ki bunlar da iletişimin kesilmesine neden olan tuzaklardır…

        Adım 4:Takdir et…Söylenenleri doğru anladığımızı kontrol ettikten sonra söylenenlerle ilgili yorum yapma , geribildirimde (olumlu veya olumsuz) bulunma aşamasına geçebiliriz…Burada da ne yazık ki geri bildirimden çoğumuz sadece eleştiriyi anlıyoruz...Yani olumsuz geribildirimlerde bulunmayı…En az olumsuz geribildirim kadar olumlu geribildirimlerde de bulunmayı ihmal etmemeliyiz …En az tekdir kadar Takdir…  Dikkat etmemiz gereken en önemli şey yorumlarımız yaparken uygun ses tonu ve duygu ile  sinirlenmeden, karşımızdakine kızmadan,aşağılamadan,kıyaslamadan ,ben dilini kullanarak o an duyduğumuz, gördüğümüz kadarı ile hissettiğimizi ve konu ile ilgili sonunda önerilerimizi sunmak olacaktır…Bu şekilde yapılan geribildirimler karşı tarafı kötü hissettirmeden, yorumların dikkate alınmasını ve konu üzerinde düşünülmesine fırsat tanıyacaktır…Tam tersi olduğunda, o ana odaklanmadan,geçmişten örnekler vererek; o an duyduğumuz hissettiğimiz kadarı ile geri bildirimde bulunmazsak; bu daha çok  önyargılarla dolu bir eleştiriye dönüşecek ve karşı tarafın bunu suçlama olarak algılamasına;savunmaya geçmesine ve sorunun çözülmeden çıkmaza girmesine ve hatta çatışmaya sebep olacaktır…

             Adım 5: Empati kur… Etkili iletişimde etkin dinleme kadar empati de çok çok önemli olup; iletişimin sağlanmasında olmazsa olmazlarındandır… Hepiniz empatiyi az çok duymuşsunuzdur. Hatta insanlar empatiyi sempati ile karıştırabilir…Empati kurmak karşımızdakinin duygusunu anlayabilmek, bir an olsun onun yerine kendini koyup onun hissettiklerini hissedebilmektir.Bizim meslekte hastalarla görüşmelerde empati kurmamız şarttır.Aksi takdirde danışan veya hasta bize bir daha güvenip de gelmez…Günlük yaşamda da pek farklı olduğu söylenemez…Sağlıklı,etkili  iletişim kurmanın yolu evde,okulda ,işte ,heryerde  empati’den geçer…Ben bir de idarecilik yapıyorum ve çalışanlardan da yapılması gereken işler olduğunda ve uygulamakta zorlandıklarında benimle empati kurmalarını  istiyorum…Bu şekilde iki tarafın birbirini hisleri ile anlaması mümkün olacaktır…

         Adım 6: 5N 1K (Ne,Nerede,Nasıl,Ne zaman, Neden,Kim?) sorularını kullan… ***İletişim sırasında karşımızdakinin derdini anlamak için açık uçlu sorular sormak karşımızdakinin her zaman kendisini daha iyi ifade etmesine yardımcı olacaktır…Tam tersi konuyu anladığımız kadarı ile’’ öyle değil mi?’’ gibi cevabı sadece ‘’evet’’ ya da ‘’hayır’’la verilecek  soruları sormak; iletişimin kilitlenmesine ve bitmesine neden  olacaktır…

           Adım 7: Özet yap…İletişim esnasında mutlaka konuşulan konuyu yer yer durup özetlemek,konunun aynı noktasına odaklandığınızı veya sorunu doğru anladığınızı hissettircektir. Böylelikle karşı taraf ile aynı fikirde olmasanız bile; sorunun tespiti noktasında hemfikir olmuş olacaksınız…

          Adım  8:Ortak bir noktada buluş, ortak yol al… Ne yazık ki birçoğumuz iletişim kurmak derken her konuda hemfikir olmayı anlıyor..Bu mümkün değil…Oysa önemli olan ortak tek bir nokta bile olsa ,bu noktada buluşup, birlikte yol alabilmektir…Bu yüzden başlık olarak da iletişim sanatı demeyi uygun gördüm…kendi derdimizi anlatırken karşımızdakinin derdini de göz önünde bulundurabiliyorsak bu işin sanat kısmı olsa gerek…

         Az konuşup,çok dinlemeyi öğrendiğimiz ; empati kurarak,ortak bir noktada buluşup, o yolda yürüyebileceğimiz güzel günler dileği ile…

Kulaklarımıza küpe olacak sözler:

‘’Bir güzel söz söyleme sanatı varsa, bir de güzel anlama ve dinleme sanatı vardır’’ Epiktetos,

‘’Konuşma insanın aklını kullanma sanatıdır’’Eflatun,