Hatıralara değineceğimizi söylemiştim. Bazı yerleri tekrar da olsa en az on sene önce yazılmış fakat unutulmuş olayları hatırlamakta fayda görüyorum. Çünkü bunları anlatmalıyız ki yeni anlatılacak, hiç anlatılmamış olaylar da daha iyi anlaşılacaktır. Aşağıdaki yazı, Seben Taşlıyayla Göleti ile ilgili basında çıkan detaylı ilk yazıdır. Tarihe not düşülecektir. Bu hafta mahalli Köroğlu Gazetesinde 21.02.2009 tarihinde tarafımdan yazılan (BOLU TAŞLIYAYLA (SEBEN)  SULAMA GÖLETİ) başlığı ile yayınlanan yazımızı aynen aşağıya alıyorum;

(BOLU TAŞLIYAYLA (SEBEN)  SULAMA GÖLETİ                

Bolu ili Seben ilçesi ve köyleri geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlamaktadır. Bu ilçemizde halkın tarıma dayalı bir kültür potansiyeli mevcuttur. Ayrıca Seben İlçemiz klima olarak Bolu’nun sıcaklık ortalaması en yüksek ve tarıma elverişli ilçesidir. Seben ilçesi ile ilçeye bağlı Dedeler, Bozyer, Solaklar, Alpagut, Nimetli,Kozyaka ve diğer köylerinin oldukça verimli tarım arazileri mevcuttur. Özellikle elmacılık ve seracılık alanında ilçe, ülkemizde önemli bir yer tutmaktadır. Ancak ilçede sulama suyu ve hatta kurak yıllarda içmesuyu sıkıntısı vardır. Birçok köy 50 ye yakın tesisle sulama suyu ve hatta keson kuyularla içme suyunu Seben deresinden karşılamaktadır. Seben deresi de hazirandan sonra suyu azalarak kurumaktadır.

            Seben deresini ve sulama bölgelerini besleyecek ve Aladağlar bölgesinde üç ayarı havzanın suyunu depolayacak olan Taşlıyayla göleti 2004 yılında hazırlık aşamasından sonra,  2005 yılının ilk aylarında projelendirilmiş ve aynı yıl inşaatına başlanmıştır.

            Gölet rakım kotu 1441 m. olup su depolama hacmi 44 milyon m3, Su depolama havzası (Derivasyon havzaları dahil)    82.55 km2  dir. Gölet alanı  8,33 km2,  Gövdenin üst seviyeden  uzunluğu  190 m.  Maksimum gövde yüksekliği 14 m. Maksimum  su yüksekliği   12 m. Gövde dolgu hacmi  94.034 m3  dür.  2005 yılı keşif fiatlarıyla  Gölet maliyeti        1.842.000 YTL. Olarak hesaplanmıştır. 

            2005 yılında   130 m uzunluğunda , 12 m derinliğinde ve 12 m eninde sert taş zemin hidrolik kırıcı ile 7412 m3 gölet temel kazısı ihale edilerek yapılmıştır. Bu iş için 96.000 YTL. ödeme yapılmıştır.

            2006 yılında Özel İdare personel ve iş makineleri kullanılarak gölet temel dolgusu tamamlanmıştır. Seben’li hayırseverler tarafından alınan Ø1000 mm. çapında 108 m. uzunluğunda CTP boru dip savak borusu olarak döşenmiştir. Dip savak zarf betonu betonarme olarak inşa edilmiş, Dip savak betonunda Mülga Köy Hizmetleri Müdürlüğü döneminden kalan ve ambarlarımızda bulunan 13 ton demir betonarme demiri olarak kullanılmıştır. Kullanılan 20 m3 kereste de Özel İdareye ait farklı yerlerdeki kavak ağaçları kesilerek ilçedeki atölyelerde kerestelik hale getirilerek kullanılmıştır. Dip savak imalatında  441.044 m3 de beton kullanılmıştır. Bu iş için de Özel İdare bütçesinden    60.000 YTL. ödeme yapılmıştır. Ayrıca inşaatın su ihtiyacı için 1,50 m. yüksekliğinde küçük bir gölet  inşa edilmiştir. 2006 yılındaki beton imalatlar Özel İdare mühendis ve işçileri tarafından yapılmıştır. 2006 yılı toplam harcaması  342.000 YTL. dir.

            2007  yılında gövde dolgusunun %65 ı  tamamlanmıştır. Dolu savak inşaatına başlanmış ve %40 ı  bitirilmiştir. Dip savak vanalarının montajı yapılmıştır. Dip savak vana odasının inşaatına başlanmış ve %25 ı  tamamlanmıştır.  2007 yılı ödeneği olan 450.000 ytl. nın   tamamı harcanmıştır.  2005 – 2007 yılları toplam harcaması 711.000 ytl., fiziki gerçekleşme oranı da %65 dır.

            2008 yılında  dolu savak ve dipsavak inşaatları ile gövde dolgusu da tamamlanarak gölet inşaatı bitirilmiştir. Ayrıca daha sonra derivasyon bent ve kanallarının da inşaatına başlanması ve bitirilmesi planlanmaktadır.   Gölet gövde inşaatının bitirilmesi için 450.000 ytl. harcanmıştır. Daha sonra temin edilen 100.000. YTL. lik bir ödenekle Seben Karayolunun sular altında kalan 3 km lik kısmının yeniden yapılması için yol yapımına başlanmış ve yolun %  60  lık kaba inşaatı tamamlanmıştır.

            2009 yılında ise ilave su alma kanalları ve Boru ile sulama hatları çalışmaları yapılacaktır. Gölet mevcut havzası ile ancak 2-3 senede dolmaktadır. Ancak Gölet projesi derivasyonla her sene dolacak şekilde planlanmıştır. Derivasyon Bent ve kanallarının 2008 yılı birim fiyatlarına göre maliyeti metraj ve keşif özetlerinden hesaplandığı üzere 4.027.000. TL dir. Yol yapım çalışmaları için yaklaşık 300 000 Tl ihtiyaç vardır.

2009 yılında projenin tamamlanabilmesi için Toplam; 4.327.000. TL ödeneğe ihtiyaç vardır.Gölette 2009 yılı başlarında su tutulmaya başlanmıştır.

            Bu ödeneğim ¼ karşılandığında Özel İdare  iş makine ve personeli ile Göletin tüm işlerinin bitirileceği tahmin edilmektedir.

            Ayrıca Taşlıyayla Göleti, biriken su dere yatağına kontrollü şekilde bırakıldığında 2009 yılı Haziran ayından itibaren sulamada kullanılabilecek ve gölete yapılan masrafları geri dönüşümlü olarak geri ödemeye ve ekonomiye getiri sağlamaya başlayacaktır.

            Taşlıyayla boru hatları ile sulama projesiyle, Bolu İl Özel İdaresi tarafından 2005 yılında projelendirilen “Bolu - Seben Taşlıyayla Sulama Göleti” projesinde sağlanan suyun daha fazla alanda sulama sağlaması için ayrıca bazı çalışmalar da yapılmaktadır.  İlave olarak 2009 yılı içinde göletin suyunun Seben yoluna paralel döşenecek borularla ilave sulama alanlarına taşınması için ilave fizibilite ve proje çalışmaları devam etmektedir. Bu bölgenin yükseklik farkı yapısı gereği  800 m lik bir su düşüsü bulunmaktadır. Borularla sulama suyunu hem yeni sulama alanlarına taşımak hemde elektrik enerjisi üretmek mümkün görülmektedir. Bu hidroelektrik enerji potansiyelinin değerlendirilmesi için çalışmalar yapılmaktadır.

            Taşlıyayla Göleti ile Seben İlçesi arasındaki 800 m lik rakım farkı iki kademeli olarak tesis edilecek olan HES (Hidroelektrik Santralı) tesisleri ile enerji üretimine uygun hale getirilecektir.Taşlıyayla HES projesi ile çevreye hiçbir zarar vermeksizin enerji üretilmesi ve aynı zamanda Seben İlçesi’nin sulamasına katkıda bulunulması amaçlanmaktadır.

            Bu Cebri borulu sulama ve ilave HES tesisinin kurulum masraflarının ve getirisinin yüksek olacağı tahmin edilmektedir. Böyle bir tesisin Toplam Açık Kanal Maliyeti : 900.000 TL.Toplam Yükleme Havuzu Maliyeti : 200.000 TL,Toplam Cebri Boru Maliyeti : 2.000.000 TL, Toplam Santral Binası Maliyeti : 400.000 TL, Toplam Elektromekanik Teçhizat Maliyeti: 2.000.000 TL, Toplam İletim Hattı Maliyeti : 200.000 TL,Projelendirme maliyeti : 400.000 TL ve kuyruk suyu boru maliyetinin 200.000 TL ve İlk sulama boru hatlarının 200.000.TL.olarak toplam maliyetinin : 6.500.000 TL civarında olacağı tahmin edilmektedir. Böyle bir tesisin işletilmesi içinse Yıllık İşletme Gideri: 300.000 TL tahmin edilmektedir.

            Taşlıyayla - 1 HES ve Taşlıyayla -2 HES kurulum maliyeti analiz edilirken  Elektromekanik teçhizat, Enerji nakil hattı ve santral binası maliyetleri dışında kalan maliyet kalemleri projenin iç karlılık hesabına dahil edilmemelidir. Çünkü gölette toplanan suyun Seben İlçe’sine sulama amacı ile iletilmesi esas amaçtır. Yıllık en az 20 milyon  m3 suyun yılda 200 gün süre ile enerji üretiminde kullanılması halinde yıllık enerji üretimi :  (Toplam kurulu güç- 200 günde )     

4.000 kW X 24h X 200gün =19.200.000 kWh olarak gerçekleşecektir. Göletten alınan suyun yıllık 200 gün için  enerji faydası= 19.200.000 X 0.25  TL= 4.800.000 TL. olarak hesaplanmaktadır.

            Göletten alınacak su 20 milyon  m3 su miktarı 30 milyon m3  miktarına çıkarıldığında masraflar azalacağından göletin yıllık getirisi % 50 artacaktır.

            Kabaca bir evde ortalama ayda 200 kWh enerji harcandığını düşünürsek bir ev günde ortalama 7  kWh enerji harcamaktadır. Bir günde üretilen enerji  de 19.200.000 kWh /  200 gün =  96.000 kWh olacaktır. Günde üretilen 96.000 kWh enerjiyi de 7 kWh böldüğümüzde günde yaklaşık  14.000 hanenin elektiriğini 200 gün verebilecek bir HES santrali yapmış oluyoruz. Bir hanede ortalama 5 kişi olduğunu varsaydığımızda Seben’e döşenecek sulama suyu hatlarına kurulacak iki kademe HES santralinden 70. 000 kişilik bir nüfusun elektrik ihtiyacı karşılanabileceği tahmin edilmektedir.

            Sulama  suyunun borularla Seben yoluna parelel taşınması ve bu hattan HES ile elektrik üretilmesi konusunda fizibilite ve proje çalışmaları devam etmektedir.

            Her şeyi ile tamamlandığında Seben ilçesi ve bağlı altı köyde toplam 14.120 dekar arazi sulayacak Seben Taşlıyayla sulama göleti Özel İdare teknik eleman, işçi ve iş makineleri ile yapılmaktadır. Bu nedenle maliyetlerde %30 a  yakın tasarruf sağlanmıştır. 2009 yılına kadar bu proje için 1.250.000 TL civarında para harcanmıştır. Bu projenin yapılan ekonomik analizler sonucunda tarımsal ürün katkısı olarak ekonomiye yıllık ortalama 10 milyon TL. getiri sağlayacağı hesap edilmiştir.

            Göletin, Seben ilçesinde göçle azalan nüfusu arttıracağı  ve tersine göçe sebep olacağı tahmin edilmektedir.

            Abant Gölünün 7 katı büyüklüğünde 8,3 km2 yüzey alana sahip olacak olan göl 1440 rakımında yüksek yayla gölü hüviyetini kazanacaktır. Etrafının da ormanlarla çevrili olması bu bölgeye eşsiz bir güzellik sağlayacaktır.  Bu gölde balıkçılığın gelişeceği ve ekonomiye katkı sağlayacağı aşıkardır.

            Göletin, Abant ve Kartalkaya arasında bulunması sebebiyle de İlimiz turizminde gözbebeği olmaya namzettir. Bu bölge turizm için Bolu’nun ilave bir potansiyel aday yeri olacaktır.Turizm getirisi de hesaba katıldığında bu projenin Bolu ilimiz için ne kadar hayati bir öneme sahip olduğu daha iyi anlaşılacaktır.

            Sonsuz selam ve sevgilerimle, hoşça kalınız. …….)